Nesli Tükenmiş Türlerin Yeniden Hayata Dönmesi: Ulu Kurt Projesi
Bilim insanları, on yılı aşkın bir süredir nesli tükenmiş hayvan türlerini yeniden canlandırma fikrini araştırıyor. Bu bağlamda, ABD merkezli Colossal Biosciences adlı şirket, bilim dünyasında büyük bir heyecan yaratan bir açıklama yaptı. Şirket, ilk kez soyu tükenmiş bir türün genetik mühendislik ile yeniden hayata döndüğünü iddia ediyor: Ulu Kurt (Korkunç Kurt – Aenocyon dirus). Ancak, bu durum bilim camiasında tartışmalara yol açtı. Gerçekten de bu çalışma başarılı bir sonuç mu üretti, yoksa geri dönen Ulu Kurt mu yoksa genetiği değiştirilmiş gri kurt mu?
TIME dergisinde yer alan haberlere göre, Colossal Biosciences, geçtiğimiz sonbahar itibarıyla üç sağlıklı Dire Wolf yavrusu yetiştirdiğini açıkladı. Bu gelişme, şirketin yünlü mamut gibi daha büyük yeniden canlandırma projeleri için umut verici bir işaret olarak değerlendiriliyor. Şirketin araştırmacıları, “Colossal adlı bilim şirketinin uzmanları, ustaca bir genetik mühendislik ve korunmuş antik DNA kullanarak korkunç kurtların genomunu çözümledi. Ardından, gri kurtların genetik yapılarını bu antik türle uyumlu hale getirerek yeniden yapılandırdılar ve evcil köpekleri taşıyıcı anne olarak kullanarak Romulus, Remus ve iki aylık kız kardeşleri Khaleesi’yi doğurdular.”
Ulu Kurtlar: Efsaneden Gerçeğe
Geç Pleistosen döneminde yaşamış olan ulu kurtlar, modern kurtlardan farklı olarak büyük boyutları ve güçlü diş yapılarıyla dikkat çekiyordu. Günümüzde ise, HBO dizisi Game of Thrones‘da Stark ailesinin sadık yoldaşları olarak yeniden popülerlik kazandılar. Colossal tarafından yeniden hayata döndürüldüğü iddia edilen ulu kurtlar, Romulus, Remus ve Khaleesi isimlerine sahip. Bu isimler, hem antik Roma mitolojisi hem de popüler kültüre atıfta bulunarak dikkat çekiyor. Kurtlar, büyük tazı karışımlarının taşıyıcı annelik yaptığı genetik mühendislik süreçleri sonucunda dünyaya geldi ve gizli tutulan 2000 dönümlük bir ekolojik koruma alanında yaşamaya başladı. TIME’daki makaleye göre, üç yavru da komplikasyon riskini azaltmak için planlı sezaryen ile doğdu.
Biyolojik Başarı ve Eleştiriler
Colossal’ın CEO’su Ben Lamm, bu tarihi başarıyı şu sözlerle kutluyor: “Ekibimiz, 13.000 yıllık bir dişten ve 72.000 yıllık bir kafatasından elde edilen DNA’yı kullanarak sağlıklı ulu kurt yavruları yarattı. Bu, teknolojinin sınırlarını zorlayan ve koruma çalışmaları için büyük bir umut vadeden bir dönüm noktası.” Açıklamaya göre, bu başarı, ulu kurtların DNA’sının doğrudan klonlanmasıyla değil, genomlarının analiz edilip yeniden yapılandırılmasıyla elde edildi.
- Ulu kurt DNA’sının gri kurt DNA’sından yaklaşık %0,5 oranında farklı olduğu ve bu farkın milyonlarca baz çiftini içerdiği ifade ediliyor.
- Bilim insanları, yavruların sağlığını tehlikeye atmamak için bazı genetik değişikliklerden kaçınmayı tercih etti.
- Gri kurtların mevcut hücreleri üzerinde 20 düzenleme gerçekleştirildi.
Eleştirilerin Gösterdiği Farklılıklar
Colossal Biosciences’in bu çalışması dünya gündemine oturdu. Ancak, bazı uzmanlar bu durumu sorguluyor. Yeni Zelanda’daki Otago Üniversitesi’nden zoolog Philip Seddon, şirketin ürettiği hayvanların “genetiği değiştirilmiş gri kurtlar“ olduğu görüşünde. Bazı uzmanlar, TIME dergisinin kapağındaki kurt görseli ile son buzul çağında yaşamış ve avlanmış olan Dire Wolf arasındaki temel biyolojik farklılıklara dikkat çekiyorlar. Paleogenetikçi Dr. Nic Rawlence, antik ulukurt DNA’sının biyolojik olarak kopyalanamayacak kadar hasar görmüş olduğunu savunuyor.
Dr. Rawlence, bu durumu şu şekilde açıklıyor: “Antik DNA’nın durumu, taze DNA’yı bir gece boyunca 500 derecelik fırına koymaya benzetiyor.” Ona göre, bu denli hasarlı bir DNA’yı yeniden yapılandırmak mümkün olsa da, başka bir canlı organizma oluşturmak için yeterli değil.
Genetik Düzenleme ve Sonuçları
Dr. Rawlence, Colossal’ın yok oluşu önleme ekibinin yeni sentetik biyoloji teknolojisi kullandığını belirtiyor. Bu teknoloji sayesinde, bilim insanları DNA parçalarını kesip çıkararak, bunları mevcut bir canlı hayvanın genetik koduna yerleştirebiliyorlar. Dr. Rawlence, “Colossal’ın ürettiği şey, daha büyük bir kafatası ve beyaz kürk gibi bazı Dire Wolf benzeri özelliklere sahip bir gri kurt” diyerek, bunun aslında bir melez olduğunu vurguluyor.
Colossal ne diyor? Colossal Biosciences’tan biyolog Dr. Beth Shapiro, bu başarıyı, aynı özelliklere sahip hayvanları yeniden üretmek olarak tanımlıyor ve bu çabanın yok oluşu ortadan kaldırma yolunda önemli bir adım olduğunu belirtiyor. Dr. Shapiro, “Gri kurt, ulu kurdun yaşayan en yakın akrabasıdır – genetik olarak çok benzerler – bu nedenle korkunç kurt özelliklerine yol açan DNA dizilerini hedefledik ve ardından gri kurt hücrelerini düzenledik.” şeklinde açıklama yapıyor.
Dr. Rawlence ise bu görüşe itiraz ediyor ve iki türün aslında çok uzun zaman önce, yaklaşık 2,5 ila 6 milyon yıl önce ortak atalarından ayrıldığını savunuyor. Bu gelişmeler, genetik düzenleme teknolojilerinin soyu tükenmiş türleri geri getirme potansiyeli ve bu tür çabaların bilimsel ve etik sınırları hakkındaki tartışmaları daha da derinleştiriyor.
Nesli Tükenmiş Dire Wolf Hakkında Bilgiler
Colossal Biosciences, Dire Wolf hakkında şu bilgileri de paylaşıyor: “Pleistosen buzul çağları boyunca Amerika’nın iç kesimlerine yayılmışlardı. Güney Dakota’daki Black Hills bölgesinden çıkarılan en eski doğrulanmış fosil yaklaşık 250.000 yıl öncesine ait. Ancak Colossal’ın genetik verileri, bu soyun ilk olarak Geç Pliyosen döneminde, yani yaklaşık 3,5 ila 2,5 milyon yıl önce ortaya çıktığını gösteriyor.”
- Dire Wolf, gri kurtlardan %25’e kadar daha büyüktü.
- Başları daha geniş, kürkleri açık renk ve kalındı; çeneleri ise çok daha güçlüydü.
- Besinlerinin en az %70’i etten oluşuyordu; özellikle at ve bizonlarla besleniyorlardı.
- Bu muazzam canlılar yaklaşık 13.000 yıl önce, son buzul çağının sonunda yok oldular.
Colossal Biosciences’ın Gelecek Hedefleri
TIME’ın haberine göre, Colossal Biosciences, 2021 yılında kurulan ve şu anda 130 bilim insanı istihdam eden bir şirket. Şirket, nesli tükenmiş hayvanları geri getirmek konusunda iddialı adımlar atıyor. Ancak geri getirmek istediği tek hayvan Dire Wolf değil. Yünlü mamut, dodo kuşu ve Tazmanya kaplanı (thylacine) gibi türler de “yeniden diriltilecek” hayvanlar listesinde yer alıyor. Bilim dünyasını en çok şaşırtan gelişme ise Mart ayında geldi. Colossal, mamut DNA’sını kopyalayarak “yünlü fare” adını verdikleri bir canlı ürettiğini duyurdu.
