Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın “Geleceğe Miras Sonsuz Efes” projesi çerçevesinde Efes’te kazı ve restorasyon çalışmaları yıl boyunca kesintisiz sürüyor. Liman Caddesi boyunca yaklaşık 570 metre uzunluğundaki alanda, Liman Hamamı odaklı çalışmalar; oval salon, avlu, tuvalet ve havuz bölümlerine yoğunlaşıyor. Kazı ekibi, bu alanda yürütülen faaliyetler sırasında Serapis tasvirli tütsü kabına ulaşmayı başardı.
Proje koordinatörü Prof. Dr. Serdar Aybek, 2023’ten beri aralıksız devam eden çalışmalar hakkında AA muhabirine bilgi verdi. Liman Hamamı’nın kentin ana liman yolunda yer aldığını hatırlatan Aybek, bu süreçte anıtsal yapıyı gün yüzüne çıkarmayı hedeflediklerini dile getirdi. Roma döneminin Anadolu’daki en büyük yapılarından biri olan Liman Hamamı, yaklaşık 70 bin metrekarelik bir alanı kapsıyor ve döneme ait mermer süslemeler, bronz heykeller ile mimari öğeler sıkça karşımıza çıkıyor.
SERAPİS TASVİRLİ TÜTSÜ KABI
Aybek, kazılar sırasında pişmiş topraktan üretilmiş ve üzerinde Serapis kabartması bulunan bir tütsü kabı bulduklarını ifade etti. Serapis figürü, Efes için önemli bir ikon olarak öne çıkıyor. Antik dünyanın en önemli yapılarından Serapis Tapınağı’nın Efes’te bulunduğunu belirten Aybek, MS 2. yüzyıldan itibaren kent genelinde Serapis ile ilgili yazıtlar ve grafitilerle karşılaşıldığını söyledi. Bulunan tütsü kabı, kabartmanın yanı sıra ön yüzünde Serapis büstünü barındırıyor ve üzerinde mısır tanrısı Serapis’in karakteristik özellikleri dikkat çekiyor.
Aybek, tütsü kabının arka yüzündeki yazıtın keşfin değerini artırdığını belirtti. Bu yazıt sayesinde kabın Yamaç Evler’de daha önce bulunan aynı eserle eşleştiğini, Efes’te benzer tip ürünler üreten atölyelerin varlığına ve bu ürünlerin ticaret görünümüne işaret ettiğini ifade etti. Eserin Efes Müzesi koleksiyonuna katılacağı müjdesini veren Aybek, Efes arkeolojik çalışmalarında farklı yıllarda benzer buluntuların ortaya çıkmasının kentteki dini ve ticari altyapıyı gösterdiğini vurguladı. Çalışmaların amaçlarından biri de Efes Müzesi’nin koleksiyonunu zenginleştirmek ve ülkenin kültürel mirasına katkı sağlamaktır.
Serapis, antik dönemde başlık giyen sakallı bir tanrı olarak tasvir ediliyor. Roma döneminde Mısır dışına yayılan bu figür için Efes’te tapınaklar inşa edildiği düşünülüyor. Efes’teki Serapis Tapınağı’nın MS 2. yüzyılda Mısırlı tüccarlar tarafından yaptırıldığı değerlendiriliyor.
