NASA’dan Yeni Bir Proje: Spritacular
NASA, “Vatandaş Bilimi” ismini verdiği yeni bir proje başlattı. Bu proje sayesinde, dünyanın dört bir yanındaki insanların kaydettikleri ilginç atmosfer gözlemlerini inceleyerek dünyayı daha iyi anlamaya çalışıyor. Proje kapsamında ortaya çıkan videolar oldukça ilginç detaylara sahip.
Bir videoda, fırtınanın yükseklerinde kırmızı bir şekil belirip ardından kayboluyor. Eğer bu olaya tanık olduysanız, Dünya’nın üst atmosferinde en az anlaşılan elektriksel olaylardan biri olan “sprite” ile karşılaşmış olabilirsiniz. Bilim insanları, bu “sprite”ları yakalamak için uzun süreçlerde ve maliyetli bilimsel uçuşlar yaparak dünyanın her köşesinde fırtına avlıyorlar. Ancak eğer siz bu olayı cep telefonunuzun kamerasıyla kaydettiyseniz, çektiğiniz fotoğraf büyük bir bilimsel keşfe katkı sağlayabilir.
NASA’nın en yeni “Citizen Science” projesi olan “Spritacular”, “sprite”lar ve Geçici Luminans Olayları (TLEs) hakkında daha fazla gözlem yapmak amacıyla kullanılıyor. TLE’ler, fırtınaların üzerinde meydana gelen ve kısa süreli ışık parlamaları oluşturan çeşitli elektriksel olayları ifade ediyor. Maryland, Greenbelt’taki NASA Goddard Uzay Uçuş Merkezi’nde görevli uzay fizikçisi ve Spritacular’ın baş araştırmacısı olan Türk bilim insanı Dr. Burcu Koşar, “İnsanlar ‘sprite’ların harika görüntülerini yakalıyor, ancak bu görüntüler genellikle internet üzerinde dağınık bir şekilde paylaşılıyor ve bilim camiasının çoğu bu çekimlerden habersiz. Spritacular sayesinde, bilimsel araştırmalar için erişilebilir ve kolayca kullanılabilir bir ‘sprite’ ve diğer TLE’ler veritabanı oluşturuyoruz,” diyor.
Bu projeye katılanlardan birinin 3 Haziran günü Uluslararası Uzay İstasyonu’ndan çektiği bir fotoğraf, kırmızı ışıkların tüm gizemini ortaya koyuyor: “Sprite”lar, fırtınaların çok yukarısında, yaklaşık 80 kilometre yükseklikte meydana geliyor. Bu etkileyici görüntüler, şimşek çaktıktan sonra beliriyor ve genellikle dağınık dumanlar ve parlak, dikenli kıvrımlardan oluşan kırmızı bir flaş olarak dikkat çekiyorlar. Bazı “sprite”lar ise fırtınaların üzerinde dans ederek birbiri ardına açılıp kapanıyor. Ne var ki bilim dünyası, bu olayların nasıl ve neden gerçekleştiğine dair hala tam bir cevap bulabilmiş değil.
Peri Işıkları
Yüzyıllardır fırtınaların üzerinde garip ışık flaşları görüldüğüne dair görgü tanıklığı raporları bulunmaktadır. Ancak bu olaylar ilk kez 1989’da Minnesota Üniversitesi’nden araştırmacılar tarafından kameraya alındı. Araştırmacılar, düşük ışıklı bir televizyon kamerası testi için yaklaşan bir roket uçuşu görevi sırasında tamamen tesadüfen, kameranın “sprite” olarak adlandırılan olayın ilk görüntüsünü kaydettiğini keşfettiler.
