Wow! Sinyali: Uzaydan Gelen Gizemli Mesaj
1977 yılında gökbilimciler, Yay takımyıldızı yönünden gelen güçlü ve tuhaf bir radyo sinyali aldılar. Bu sinyal, nötr hidrojenle aynı frekansta algılanmıştı ve astronomlar, iletişim kurmaya çalışan bir uzaylı uygarlığının bu frekansı kullanabileceğini düşündüler. Sinyale “Wow!” adı verildi ve bu olay, SETI (Dünya Dışı Zeka Araştırması) dünyasında efsanevi bir hale geldi.
Wow! Sinyali Nedir?
1970’lerin başlarında, Ohio Eyalet Üniversitesi’nde bulunan Big Ear (Büyük Kulak) radyo teleskobu, üniversitenin 1973-1995 yılları arasında gerçekleştirdiği SETI programında önemli bir rol oynadı. Bu program, tarihteki en uzun süreli SETI girişimi olarak biliniyor. 1977 yılında, Big Ear, kendi başına bir yaşam süren tuhaf bir sinyal tespit etti: Wow! sinyali. Bu sinyal, nötr hidrojen frekansına yakın güçlü bir dar bant radyo sinyaliydi.
Big Ear teleskobu artık mevcut değil, ancak bu sinyalin ne olduğuna dair araştırmalar devam ediyor. Sinyal, Big Ear’ın gözlemleyebildiği 72 saniyelik süre boyunca sürdü. Birkaç gün sonra, astronom Jerry R. Ehman, verileri incelerken bilgisayar çıktısında bu sinyali fark etti ve kağıdın yanına “Wow!” (Vay canına) yazdı. Bu ifade, o günden bu yana sinyalin ismi haline geldi. Sinyalin başka bir adı da 6EQUJ5‘dir; bu, sinyalin yoğunluğunun zaman içindeki değişimini temsil eden bir kod olarak yorumlandı.
Sinyalin Doğası ve Olası Açıklamaları
Wow! sinyali, büyük bir heyecan yarattı. Bazıları bunun dünya dışı bir kaynaktan geldiğini, bazıları ise insan kaynaklı bir parazit olabileceğini savundu. Ancak son araştırmalar, Wow! sinyalinin tamamen doğal bir açıklaması olabileceğini gösteriyor. “Arecibo Wow! I: Wow! sinyali için astrofiziksel bir açıklama” başlıklı araştırmanın baş yazarı, Arecibo’daki Porto Riko Üniversitesi Gezegensel Yaşanabilirlik Laboratuvarı’ndan Abel Méndez‘dir. Bu çalışma, artık kullanılmayan Arecibo Radyo Teleskobu’ndan 2017-2020 yılları arasında elde edilen verilerin arşivine dayanmaktadır.
Yazarlar, Arecibo’dan gelen gözlemlerin Big Ear’dan gelenlere benzer olduğunu ancak “daha hassas, daha iyi zamansal çözünürlüğe sahip ve polarizasyon ölçümleri içerdiğini” belirtmektedir. Şubat ve Mayıs 2020 arasında yapılan son gözlemler, orijinal Wow! sinyaline göre daha az yoğun olmasına rağmen, hidrojen çizgisinin yakınında benzer dar bant sinyalleri ortaya çıkardı. Arecibo, Wow! sinyaline benzer ancak bazı farklılıkları olan sinyaller tespit etti. Bu sinyaller, çok daha az yoğun olup birden fazla kaynaktan gelmektedir.
Astrofiziksel Açıklama
Yazarlar, bu sinyallerin astrofiziksel bir fenomenle kolayca açıklanabileceği ve orijinal Wow! sinyalinin de öyle olduğunu düşünüyorlar. “Wow! sinyalinin, magnetar patlaması veya yumuşak gama tekrarlayıcı (SGR) gibi güçlü bir geçici radyasyon kaynağı nedeniyle hidrojen çizgisinin uyarılmış emisyonundan kaynaklanan ani parlaklıktan kaynaklandığını varsayıyoruz” diyor araştırmacılar. Bu olaylar, nadiren meydana gelir ve hassas koşullara ve hizalamalara bağlıdır; hidrojen bulutlarının saniyeler hatta dakikalar boyunca önemli ölçüde parlamasına neden olabilirler.
Sinyalin Kaynağı ve Gelecek Araştırmalar
Araştırmacılar, Big Ear’ın 1977’de gördüğü şeyin, teleskobun görüş alanındaki birkaç H1 (nötr hidrojen) bulutundan birinin geçici olarak parlaması olduğunu öne sürüyorlar. 1977 sinyali, birçok açıdan Arecibo’nun tespit ettiklerine benziyordu. Yazarlar, “Arecibo’da gözlemlenen sinyaller ile Wow! sinyali arasındaki tek fark parlaklıklarıdır. Bu spektrumlar arasındaki benzerlik, gizemli sinyalin kaynağı için bir mekanizma önermektedir” diyorlar.
Bu sinyallerin nadirliği, kaynak, bulut ve gözlemci arasındaki uzaysal hizalanmanın nadir olmasından kaynaklanıyor. Araştırmacılar, sinyalden sorumlu bulutları tanımlayabildiler ancak kaynağını belirlemek zor oldu. Elde ettikleri sonuçlar, kaynağın hidrojen sinyalini üreten bulutlardan çok daha uzakta olduğunu gösteriyor. Makalede, “Verilerimizde gösterildiği gibi bulutların tespit edilebilirliği göz önüne alındığında, bu içgörü sinyalin kaynağının kesin konumunu sağlayabilir ve sonraki olaylar için sürekli izlemeye izin verebilir” denilmektedir.
Başlangıçta birçok kişi tarafından bir teknosinyal olarak yorumlanan Wow! sinyali, bu araştırma ile açıklığa kavuşuyor. Sinyalin nereden geldiğine dair sağlanan açıklama, yeni bir yanlış pozitiflik kaynağının ana hatlarını çiziyor: “Hipotezimiz, Wow! sinyalinin gözlemlenen tüm özelliklerini açıklıyor, teknosinyal aramalarında yeni bir yanlış pozitif kaynak öneriyor ve Wow! sinyalinin hidrojen hattında kaydedilen ilk astronomik maser parlaması olayı olabileceğini öne sürüyor.”
