Yılmaz Güney ve Sinema Yolculuğu
Yılmaz Güney, tutuklandığı dönemde yarım bıraktığı Endişe (1974) filmine devam ederek, Türk sinemasının önemli eserlerinden birini tamamladı. Bu filmde, pamuk toplayan ırgatların zorlu ve çetin yaşam mücadelesini gerçekçi bir dille yansıttı. Sinema dünyasındaki kariyerine Anadolu Filmcilik şirketini kurarak adım atan Güney, yönetmenlik ve yapımcılığa da yöneldi. (1981)
Senaryosunu Yılmaz Güney’in yazdığı Yol, Şerif Gören tarafından çekildi ve Türk sinemasının başyapıtlarından biri olarak kabul edildi. Film, 1982 Cannes Film Festivali’nde Altın Palmiye Ödülü’nü kazanarak, Costa Gavras’ın Missing (Kayıp) filmiyle ödülü paylaştı. Bu başarı, Metin Erksan’ın Berlin Film Festivali’nde Altın Ayı ödülünü kazandığı Susuz Yaz‘dan sonra Türk sinemasına kazandırılan en büyük uluslararası ödül oldu.
Yönetmen Gören, toplumsal konulara duyduğu ilgiye rağmen, dönemin koşulları nedeniyle Köprü, Deprem, İki Arkadaş, Nehir, Derdim Dünyadan Büyük ve Derviş Bey gibi ticari yapımlar da gerçekleştirdi. Endişe‘den sonra çektiği Almanya Acı Vatan ise sosyal dram türündeydi; bu filmde Almanya’daki işçilerin yaşamları, ailelerinin parçalanışı ve dış göç olgusu gibi konuları derinlemesine ele aldı. Arabesk filmleri furyasında ise Aşkı Ben mi Yarattım, Kır Gönlünün Zincirini ve Feryada Gücüm Yok gibi yapımlarla dönemin ünlü yıldızlarıyla işbirliği yaptı.
Yol’un Uluslararası Başarısı
Şerif Gören’in kariyerinin ikinci dönemi Yol (1981) filmiyle başladı. Filmden sonra, Osman Şahin’in öykülerinden uyarladığı Tomruk ile insan-doğa ilişkisini derinlemesine işledi. Zorlu çekim koşullarına rağmen, gerilim dolu bir yaşam mücadelesini ustalıkla yansıttı. Güneşin Tutulduğu Gün ise kadına ve kadın cinselliğine odaklanan bir yapım olarak dikkat çekti. 1985 yılında kırsalda geçen üç film çekti: Kurbağalar, Yılanların Öcü ve Kan. Bu filmlerden Kan, kan davası sorununu ele alırken, Kurbağalar köylü kadınların cinselliğe bakışını belgesele yakın bir dille irdeledi.
Kırsal alana dair üçlemesini tamamladıktan sonra, kentsel konuları ele alan bir üçleme üzerinde çalıştı: Sen Türkülerini Söyle ve Sen de Yüreğinde Sevgiye Yer Aç adlı filmleri, 12 Eylül döneminin zorlu sosyal şartlarını yansıtan önemli eserlerdi. On Kadın filminde kadınların toplumsal konumlarını sorguladı, Beyoğlu’nun Arka Yakası ise Beyoğlu’nun geçmişi ve bugünü üzerine derinlemesine bir inceleme sundu. Almanya’da çektiği Polizei, çöpçü Ali Ekber’in kültürel çatışmasını ele alarak önemli bir mesaj verdi. Amerikalı isimli filminde ise, Amerika’da yaşayan bir iş adamının (Şener Şen) Türkiye’ye dönüşteki deneyimlerini komedi unsurlarıyla harmanlayarak, Amerikan yaşam tarzını ve Hollywood filmlerini eleştiren bir yapım ortaya koydu.
Yılmaz Güney’in Endişe ve Yol gibi eserleri, Türk sinemasına sanatsal ve kültürel açıdan büyük katkılar sağladı. Her türde film çekme yeteneğiyle dikkat çeken Şerif Gören, her dönemde kendini yenileyerek sinema dünyasına önemli eserler kazandırdı. Kurgucu olmasının bir avantajı olarak, akıcı ve tempolu bir anlatım tarzı benimsedi. İçerik ve görsel açıdan cesur yapımlara imza attı.
Ödüller
- 1975: 12. Altın Portakal Film Festivali – En iyi yönetmen ödülü – Endişe
- 1982: 35. Cannes Film Festivali – Altın Palmiye – Yol
- 1999: 36. Altın Portakal Film Festivali – Yaşam boyu onur ödülü
- 2018: 25. Uluslararası Adana Film Festivali – Yaşam boyu onur ödülü
Filmleri
- 1970: Canlı Hedef
- 1970: Piyade Osman
- 1971: İbret
- 1971: Kaçaklar
- 1971: Vurguncular
- 1974: Endişe
- 1975: Köprü
- 1976: Deprem
- 1976: Taksi Şoförü
- 1977: İstasyon
- 1977: Nehir
- 1978: Derdim Dünyadan Büyük
- 1978: Derviş Bey
- 1978: Evlidir Ne Yapsa Yeridir
- 1978: Gelincik
- 1979: Almanya Acı Vatan
- 1979: Aşkı Ben mi Yarattım
- 1980: Kır Gönlünün Zincirini
- 1981: Feryada Gücüm Yok
- 1981: Herhangi Bir Kadın
- 1981: Yol
- 1982: Alişan
- 1982: Tomruk
- 1983: Derman
- 1983: Güneşin Tutulduğu Gün
- 1984: Firar
- 1984: Gizli Duygular
- 1984: Güneş Doğarken
- 1985: Kurbağalar
- 1985: Yılanların Öcü
- 1986: Adem ile Havva
- 1986: Beyoğlu’nun Arka Yakası
- 1986: Kan
- 1986: Sen Türkülerini Söyle
- 1986: Umut Sokağı
- 1987: Katırcılar
- 1987: On Kadın
- 1987: Sen de Yüreğinde Sevgiye Yer Aç
- 1988: Polizei
- 1990: Abuk Sabuk 1 Film
- 1993: Amerikalı
- 2011: Ay Büyürken Uyuyamam