Boeing Starliner Kapsülünün UUİ Yolculuğu ve Etkileri
Boeing Starliner kapsülünün Uluslararası Uzay İstasyonu’na (UUİ) gerçekleştirdiği yolculuk esnasında yaşanan bazı teknik sorunlar, NASA’nın gelecekteki fırlatma programını da olumsuz etkiliyor. Starliner, şu an itibarıyla ilk mürettebatlı uçuş testini sürdürmekte ve kısmi bir başarı elde etmiş durumda. Uzay aracı, herhangi bir sorun olmaksızın yörüngeye çıkmayı başardı; ancak yaklaşma sırasında itici motorlarının arızalanması ciddi bir problem haline geldi. Bu durumda, NASA astronotları Barry Wilmore ve Sunita Williams, UUİ’de görev yapmaya devam ediyor ve bazı kaynaklar tarafından “mahsur kalmış” olarak nitelendiriliyorlar.
Uluslararası Uzay İstasyonu, Roscosmos tarafından inşa edilen Rus Yörünge Segmenti (ROS) ile NASA, JAXA, ESA ve CSA tarafından oluşturulan ABD Yörünge Segmenti (USOS) olmak üzere iki ana bölümden oluşmaktadır. ABD tarafında uzay araçları için iki kenetlenme noktası mevcut. Şu anda bu noktalardan birinde Starliner, diğerinde ise Crew-8’in Crew Dragon kapsülü konumlanmış durumda. Dolayısıyla, bir sonraki Crew Dragon kapsülünün UUİ’ye ulaşabilmesi için öncelikle mevcut kapsüllerin yer açması gerekiyor.
Genel olarak, iki mürettebatlı görev arasında, sorumlulukların devredilmesi, tavsiyelerin iletilmesi ve çalışma planlarının görüşülmesi amacıyla birkaç günlük bir örtüşme süreci yaşanır. Önceki planlamalara göre Crew-9’un 18 Ağustos’ta fırlatılması ve Crew-8’in 27 Ağustos’ta Dünya’ya dönüşü bekleniyordu. Ancak mevcut durum göz önünde bulundurulduğunda, Crew-9’un fırlatılması en erken 24 Eylül’e kadar ertelendi.
NASA’nın yaptığı açıklamada, “Bu değişiklik, görev yöneticilerine, ajansın şu anda yörüngedeki laboratuvara yerleştirilmiş olan Boeing Mürettebat Uçuş Testi için dönüş planlamasını tamamlaması için daha fazla zaman tanımaktadır” ifadesine yer veriliyor. Açıklamanın devamında ise, “NASA ve Boeing, uzay aracının dönüş için hazır olup olmadığını değerlendirmeye devam ediyor ve Starliner’ın dönüşüyle ilgili her türlü karar henüz alınmamıştır.” deniliyor.
Wilmore ve Williams’ın yörüngede kalması, şu anda en mantıklı seçenek olarak öne çıkıyor. Görev başlangıçta planlanan bir haftadan çok daha uzun sürecek gibi görünüyor. Ancak uzay istasyonu, iki ek astronotu ihtiyaç duydukları süre boyunca barındırabilecek yeterli kaynağa sahip. Bu durum, hayati bir tehlike söz konusu olmadığı sürece, astronotları geri getirmek için boş bir kapsül göndermekten çok daha maliyet etkin bir çözüm sunuyor.
Elbette, boş bir kapsül gönderme seçeneği alışılmadık bir yaklaşım değil. Daha önce Soyuz kapsüllerinin, yörüngedeki bir mikrometeorit tarafından hasar gördüğü durumlarda, kozmonotlar Sergey Prokopyev ve Dmitry Petelin, astronot Frank Rubio ile birlikte bu tür bir yöntemle Dünya’ya geri dönmüştü. NASA’nın bu sefer kurtarma çalışması yapıp yapmayacağı ise henüz belirsizliğini koruyor.