Güney Avustralya’da Keşfedilen Gizemli Yara İzi
Google Haritalar’da gezinirken Güney Avustralya’nın büyüleyici Nullarbor Ovası’nın görüntülerine dalan bir adam, dikkatini çeken garip bir “yara izi” keşfetti. Bu bulgu, bilim insanlarının daha fazla araştırma yapmasına zemin hazırladı.
Güney Avustralya kırsalında mağaralar ve karstlar arayan bir mağaracı, Trans-Avustralya Demiryolu’nun yaklaşık 20 kilometre kuzeyinde ve Forrest adlı eski bir demiryolu yerleşiminin 90 kilometre doğu-kuzeydoğusunda alışılmadık bir oluşumla karşılaştı. Yaklaşık 11 kilometre uzunluğunda ve 160 ile 250 metre genişliğinde olan bu alan, görünüşte oldukça büyük bir yapıya sahipti.
Curtin Üniversitesi Dünya ve Gezegen Bilimleri Okulu’nda Yardımcı Araştırma Görevlisi olan Matej Lipar, eski Google uydu görüntülerini incelediğinde, bu garip oluşumun ilk olarak 16 – 18 Kasım 2022 tarihleri arasında ortaya çıktığını keşfetti. Lipar, The Conversation için kaleme aldığı bir yazıda, “Yaranın yanında mavi dairesel desenler belirdi ve bu, şiddetli yağmurla ilişkili su birikintilerini gösteriyordu” diyerek durumu açıkladı. Devamında, “Daha yakından incelediğimizde, yaranın, kimsenin varlığından haberdar olmadığı vahşi bir hortum tarafından oluşturulduğunu fark ettik” ifadelerini kullandı.
Ekip, bu olayın detaylarını daha iyi anlayabilmek için bölgeyi ziyaret etti ve o döneme ait hava durumu verilerini inceledi. Yeni bir çalışmada Lipar, “O dönemdeki hava desenleri, batıdan doğuya doğru güçlü bir soğuk cephenin geçişiyle ve tropikal nemle birleşerek şiddetli hava koşullarına elverişli bir ortam yaratmasıyla belirlendi” diye yazdı. Ayrıca, “Bulut görüntüleri, 17 Kasım 2022’de bölge üzerinde yoğun bulut örtüsü olduğunu gösterdi ve yakındaki hava istasyonları, gözlemlenen yara izi oluşumuyla ilişkili olarak önemli miktarda yağış kaydetti” şeklinde ekledi.
Antarktika hariç her kıtada görülen hortumlar, Avustralya’da daha önce birçok kez rapor edilmiştir. Özellikle yıkıcı kabiliyetleri göz önüne alındığında, hortumları takip etmenin son derece önemli olduğu söylenebilir. Görünüşe göre, bu hortum herhangi bir yerleşim yerini tehdit etmemiş olsa da, Kasım 2022’de kayda değer büyüklükte bir hortum gözlerden gizlenmeyi başardı. Ekip, hava desenlerine ve işaretlere bakarak hortumun şiddetini tahmin edebildi.
Lipar, “Yaranın özellikleri, emme girdaplarının aktivitesini gösteren sikloidal izler ve ilişkili hava modellerinin analizi dahil, doğu yönünde hareket eden ve saat yönünde dönen, Fujita ölçeğine göre tahmini gücü F2 veya hatta F3 kategorisinde olan, rüzgar hızının muhtemelen saatte 200 kilometreyi aştığı bir hortumu gösteriyor” diyerek tahminlerini açıkladı. Ayrıca, bu hortumun yedi ile on üç dakika arasında sürdüğünü öne sürdü.
Nullarbor Ovası’nda şu ana kadar yalnızca üç hortum belgelenmiş olmasına rağmen, bölgenin uzak konumu nedeniyle daha fazlasının fark edilmemiş olabileceği düşünülüyor. Ekip, uydu görüntülemenin daha fazla kullanılmasının benzer şekilde uzak bölgelerdeki kasırgaları incelemeye yardımcı olabileceğini ve makine öğrenimi sayesinde gözden kaçmış olabilecek diğer hortumların belirlenmesinin mümkün olabileceğini belirtiyor. Lipar, bu tür uzak bölgelerdeki hortumları daha iyi anlamanın, genel olarak hortumlara karşı uyarılara ve hazırlıklara yardımcı olacağını vurguluyor.
Bu çalışma, Southern Hemisphere Earth Systems Science Dergisi’nde yayımlandı.
