Mars’ta Gizemli Kırmızı Kaya ve Yeşil Lekeler
NASA’nın Perseverance keşif aracı, Mars yüzeyinde dikkat çekici bir keşifte bulunarak, damlaya benzeyen yeşil lekeler içeren sıra dışı bir kırmızı kayayı ortaya çıkardı. Bu kaya, araştırmacılara Mars’ın geçmişi hakkında önemli ipuçları sunuyor. Ancak, keşif aracının aletleri bu ilginç yapıyı detaylı bir şekilde incelemek için yeterli alana sahip olmadığından, daha fazla bilgi edinmek için çabalıyorlar.
Perseverance, Şubat 2021’de Mars’a ulaştığında, milyonlarca yıl önce var olan bir gölün kenarındaki kurumuş bir nehir deltasını araştırma amacı taşımaktaydı. Dünyamızdan çok daha aşırı sıcaklık dalgalanmaları ve kuraklık yaşayan Mars’ın, geçmişte büyük sıvı su gölleri barındırdığı düşünülüyor. Bu göllerden biri, Perseverance’ın üç yıl önce indiği Jezero Kraterinde yer alıyordu.
Keşif aracı, Mars’a inişinden bu yana Jezero’nun batı ucunda dolaşarak, gezegenin görüntülerini topladı ve gelecekteki bir görevle Dünya’ya gönderilecek olan kaya örnekleri ve bir miktar Mars atmosferi biriktirdi. Perseverance’ın astrobiyolojik araştırmaları, Mars’ta geçmişte yaşamın varlığı durumunda, bu yaşamın Dünya’daki ilk mikroplara benzer olabileceği fikrini temel alıyor. Bu mikroplar, yaşamlarını sürdürebilmek için tortul konkresyonlar (kaya katmanları) oluşturuyor ve zamanla çarpık desenlerle fosilleşiyor. Bu fosillere stromatolitler deniyor ve günümüzde Dünya’da da hala oluşmaya devam ediyor.
Yeşil Noktalara Sahip Kırmızı Kayanın Sırrı
Temmuz ayında Perseverance, Mars’ta hematit ve kalsiyum sülfat bantlarında “leopar desenleri” olarak adlandırılan ilginç yapılar keşfetmişti. NASA’nın bilim insanları, bu yapının bir zamanlar organik bileşikler içeren çamur olduğunu gösterebileceğine inanıyorlardı. Şimdi ise Perseverance, yeşil lekelerle kaplı başka bir kırmızı kayayı inceleme fırsatı buldu. Bu kaya, uzayda yaşamın varlığı için kesin bir kanıt sunmasa da, Mars’ın demir açısından zengin geçmişine dair önemli bilgiler sağlıyor.
Kayanın kırmızı renginin muhtemelen oksitlenmiş demirden kaynaklandığı düşünülüyor. Perseverance ekibi, kayayı daha yakından incelemek ve iç yapısını keşfetmek amacıyla aşındırıcı bir alet kullanarak yüzeyinden 5 santimetre genişliğinde dairesel bir parça keserek, rüzgarlı koşullar tarafından aşınmamış veya değiştirilmemiş olan iç kısmını görmek istedi. NASA’nın bildirdiğine göre kayadaki yeşil noktalar “nispeten yaygındı.” Bu noktalar, suyun kayaya dönüşmeden önce demir açısından zengin tortuya nüfuz etmesiyle oluşur, metali oksitler ve yeşil renge dönüştürür.
Dünya’da mikroplar bu kimyasal reaksiyonu katalize edebilirken, aynı zamanda bu durum çürüyen organik maddeler veya kükürt ile demir arasındaki etkileşimler nedeniyle de gerçekleşebilir. Her ne sebeple olursa olsun, bu kayanın incelenmesi, Mars’ın sulu geçmişi, gezegendeki potansiyel yaşam formları ve gezegenin evrimi hakkında derinlemesine bilgi sağlayacak. Ancak, bu yeşil benekli tortunun daha fazla incelenmesi istense de, Perseverance’ın aletlerinin açılabileceği kadar alan olmadığı için daha detaylı bir inceleme gerçekleştirilememiştir.
